Kalamar ve mürekkep balığı, deniz omurgasızlarının yumuşakçalar sınıfından olan kafadanbacaklılar (Cephalopoda) sınıfına aittir. Her ikisi de farklı türlerdir. Mürekkep balığı ve kalamar, Decapoda takımına ait olup on adet kolları olan canlılardır. Bu sebepten ötürü de kalamar her daim mürekkep balığı ile karıştırılmaktadır. Mürekkep balığının tüm çeşitleri ayrı ayrı eşeylere sahiptir. Solunum olarak solungaç solunumu yaparlar ve ağız bölgesinden çıkan on adet kola sahiptirler. Bu kollardan ikisi diğerlerine göre daha uzun olup bu balıkların boyları on yedi cm ile on yedi metre arasında değişkenlik gösterir. Ortalama büyüklükleri ise altmış cm civarındadır.

Kalamar ise, tıpkı boynuzsu bir iç kavkıya sahip bir balık çeşididir. Yine kalamarın da on ayağından ikisi diğerlerinin iki kat uzunluğundadır. Türkiye'nin Karadeniz hariç tüm denizlerinde bulunur. Denizlerimizde bulunan kalamara ait tek tür Avrupa kalamarı olarak da bilinen Loligo vulgaris'tir. Bu kalamarların boyutları minimum otuz cm ile iki metre arasında değişkenlik göstermektedir. Kalamarın insanlara saldırma özelliği yok denecek kadar düşük düzeydedir. Ayrıca büyük boyutlarda olan kalamarlar, korktuğunda mürekkebini püskürterek kendini savunmaya çalışır. Bir metreden büyük olanlarının saldırıları ölümle sonuçlanabilmektedir.

Mürekkep balığının en çok bilinen özelliklerinden biri, vücutlarında bulunan ve içeriğinde kalsiyumdan oluşan kemiksi bir yapıdır. Bu kemiksi kalsiyum yapısı, kafes kuşlarının beslenmesinde kullanılmaktadır. Bunun sebebi de kafes kuşlarının ihtiyaç duyduğu kalsiyumu karşılamasıdır. Kafes kuşları, mürekkep balıklarını rahatlıkla kemirebildiklerinden ötürü kafes kuşları için çok faydalıdır. Ayrıca bir diğer özelliği de mürekkep balığının Sepia türüne ait olanlarının kahverengi renkte mürekkeplerinin olmasıdır. Tarihte bu mürekkep, yazı yazmak için kullanılmıştır. Günümüzde ise bu mürekkep, resim düzenlemelerinde ve dijital fotoğrafçılıkta kullanılan teknolojik alanlarda resimleri kahverengiye çevirmede kullanılmaktadır. Hatta bu uygulamanın ismi de balığın adı olan Sepia olarak verilmiştir.

Kalamar ise; mürekkep balıklarına benzeyen özelliklerinden ötürü halk arasında genç formu gibi adlandırılsa da aslında mürekkep balığından çok farklı özelliklere sahip ayrı bir balıktır. Kalamardaki iki kolun uzunluğu diğerlerinin iki kat uzunluğunda olur. Vücutlarının üzerinde bulunan ve manto adı verilen kas tabakası sayesinde denizdeki suyu sıkıştırarak püskürtür. Böylelikle suda hareketi kolaylıkla gerçekleştirir. Hatta bu özelliği sayesinde suyun üzerinde sıçramalar bile gerçekleştirir. Tehlike anlarında vücudunda bulunan mürekkebi salarak gizlenme yoluna giderler. Kalamarın sofralarda tüketilen türü Türkiye'de en çok Loligo vulgaris'tir. Özellikle restoranların çok tercih ettiği bir çeşittir. Kalamarların bir diğer özelliği ise efsanelere konu olan Architeuthis familyasının boylarının yirmi metreye kadar ulaşmasıdır.

Mürekkep balığı ve kalamar, iki farklı balık türü olup özelliklerinden birkaç tanesinin benzerliğinin dışında çok farklı balıklardır. Halen birçok kültürde ikisinin tek balık zannedildiği bilinmektedir. Bu iki balığın farklı balıklar olduğunun anlaşılabilmesi için balıklar hakkında geniş bir bilgiye sahip olunması gerekmektedir.